O emprego, esencial para combater a violencia de xénero

UGT-Galicia demanda máis contundencia contra a violencia de xénero. “Valórame, non me maltrates”

O Sindicato denuncia que as situacións de risco incrementáronse durante a pandemia . Do 14 de marzo ao 31 de maio de 2020 incrementáronse as chamadas ó 016 nun 41,4%. Ata setembro, presentáronse este ano en Galicia 2.886 denuncias por violencia de xénero

 

Santiago, 24 de novembro de 2020.- No Día Internacional da Eliminación da Violencia contra a Muller, UGT-Galicia reitera a máis rotunda condena e repulsa contra todos os actos de violencia contra as mulleres e, moi especialmente, os máis dramáticos, como son os asasinatos das mulleres e os seus fillos e fillas a mans das súas parellas e exparellas e que constitúen unha das manifestacións máis brutais e repugnantes da violencia contra as mulleres. Lembrar que este ano o Sindicato conmemorará esta data baixo o lema “Valórame, non me maltrates”.

Segundo os datos do Observatorio Estatal contra a Violencia de Xénero, entre o 1 de xaneiro de 2003 e o 13 de novembro 2020, eran xa 1.074 as mulleres que foron asasinadas en España, 63 delas galegas, por violencia de xénero a mans das súas parellas ou exparellas. Desde o 1 de xaneiro ata o 13 de novembro de 2020 foron asasinadas 41 mulleres en España (2 delas galegas) e 23 menores quedaron orfos e orfas.

É evidente que urxe redobrar os esforzos na loita contra a violencia machista, e máis nun momento como este, no que o risco de exposición viuse agravado polas extraordinarias circunstancias que atravesamos pola pandemia.

Os datos así o constatan, segundo datos do boletín da Delegación do Goberno contra a violencia de xénero, as chamadas ao 016, (servizo de servizo telefónico de información e de asesoramento xurídico en materia de violencia de xénero), incrementáronse un 61,1% no período que vai entre o 1 de abril e o 30 de abril de 2020, en comparación co mesmo período do ano anterior, concretamente, durante o mes de abril de 2020, recibíronse 8.692 chamadas, a cifra máis alta dos tres últimos anos e a segunda máis alta de toda a serie, fronte ás 5.396 chamadas de abril de 2019.

A delegada do Goberno contra a Violencia de Xénero confirmou o incremento de chamadas ao 016 desde o 14 de marzo ao 31 de maio de 2020, sinalando que, durante ese período, devandito incremento representara un 41,4% máis de chamadas. Ademais, as chamadas en liña tamén creceron en relación ao mesmo período do 2019 e o novo servizo de WhatsApp de apoio emocional e psicolóxico ás vítimas recibiu do 21 de marzo ao 31 de maio 2.038 chamadas.

As situacións de risco incrementáronse durante a pandemia polo maior tempo de exposición ao agresor e polas dificultades para acceder a un emprego.

As situacións de risco de violencia de xénero para as mulleres incrementáronse como consecuencia da pandemia, entre outras causas, polo maior tempo de exposición ao agresor no fogar familiar -especialmente durante o confinamento domiciliario-, polas maiores dificultades para acceder a un emprego e á independencia económica, e debido a unha situación de maior nivel de desemprego e empobrecemento.

Por iso, desde UGT valoramos as medidas de mellora introducidas polo Plan de Continxencia contra a violencia machista posto en marcha polo Ministerio de Igualdade para facer fronte ao aumento de riscos para as mulleres durante a pandemia, tanto no que se refire a accesibilidade á información como en asistencia e en protección social, pero consideramos que é necesario aumentar a efectividade das medidas e os recursos na aplicación do Pacto de Estado en materia de violencia de xénero.

Recursos e servizos necesarios para unha prevención integral e efectiva e poñer fin á precariedade das persoas, maioritariamente mulleres, que dan soporte ás vítimas

E para iso, é imprescindible, entre outras cousas, que desde as administracións públicas se prioricen as actuacións fronte á violencia machista e destínense os recursos e servizos necesarios para unha prevención e atención integral efectiva, que poida garantir ás mulleres unha vida en liberdade e o pleno exercicio dos seus dereitos. E, neste sentido, hai que poñer fin á precariedade do colectivo de persoas, na súa maioría mulleres, que dan soporte ás vítimas de violencia de xénero.

“Coidar ás que coidan”. Control dos contratos subscritos para a prestacións destes servizos

Para mellorar as condicións de vida das mulleres vítimas de violencia de xénero, hai que dignificar as condicións das persoas que traballan nos recursos de atención, na súa maioría mulleres tamén. “Coidar ás que coidan”, garantindo que os servizos se presten por persoal cualificado en violencia de xénero, categorizado e remunerado como tal, mellorando os pregos que recollen as súas condicións de traballo, creando unha comisión de control das externalizacións das contratacións destes servizos e favorecendo o compromiso de que cada unha das administracións das que dependen cren órganos que avalíen a calidade dos servizos que se prestan e do emprego das persoas que traballan neles.

É necesario que a Delegación de Goberno para a Violencia de Xénero exerza a función de control dos contratos subscritos para a prestación destes servizos públicos establecida na Lei de Contratación do Sector Público. E que se cre unha Comisión de Control das Externalizacións dentro do Observatorio de Violencia de Xénero, órgano de participación creado pola Lei Integral, que promova a avaliación do impacto na calidade no emprego e na calidade dos servizos dos procesos de externalización en marcha, así como a publicación dos seus resultados. Reformular a avaliación do desempeño do persoal baixo criterios acordes aos estándares profesionais de intervención en violencia de xénero e non aos dos call center privados.

Datos desoladores

Afondando nas estatísticas, a Macroenquisa sobre violencia contra a muller de 2019, publicada este mesmo ano 2020 pola Delegación do Goberno contra a Violencia de Xénero, pon de manifesto o terrible alcance da violencia que sofren as mulleres polo feito de ser mulleres. Os datos recollen que 1 de cada 2 mulleres (un 57,3%) residentes en España de 16 ou máis anos sufriron violencia ao longo das súas vidas, e que 1 de cada 5 (un 19,8%) sufrírona nos últimos 12 meses, sendo as mulleres novas as que a padecen en maior medida, xa que o 71,2% das mulleres de 16 a 24 anos e o 68,3% das mulleres de 25 a 34 anos sufriron algún tipo de violencia ao longo das súas vidas, e o 42,1% das que teñen 65 ou máis anos.

Polo que respecta á violencia física, o 21,5% das mulleres sufriron violencia física ao longo da vida por parte de calquera persoa (parella actual, parellas pasadas ou persoas coas que non se mantivo unha relación de parella), e o 1,7% de mulleres, nos últimos 12 meses. O 6,5% de mulleres sufriron violencia sexual nalgún momento das súas vidas dalgunha persoa coa que non manteñen nin mantiveron unha relación de parella, e o 0,5%, nos últimos 12 meses. Un 2,2% do total de mulleres de 16 ou máis anos residentes en España, foron violadas algunha vez na súa vida. En relación coa violencia sexual colectiva, o 12,4% das mulleres que sufriron violencia sexual fóra da parella di que, nalgunha das agresións sexuais, participou máis dunha persoa.

Un 24,2% das mulleres padeceron na eido da parella ou exparella violencia psicolóxica

Polo que respecta á violencia psicolóxica, segundo a Macroenquisa, a violencia psicolóxica é unha das máis incisivas no ámbito da parella ou exparella. Segundo os datos de 2019, padeceron este tipo de violencia un 24,2% das mulleres, unha porcentaxe que aumenta desde 2015 cando se situaba no 22,8%. Este tipo de violencia faría referencia a insultos ou humillacións diante doutras persoas ou ameazas verbais con inflixir dano sobre a vítima.

En canto á violencia económica, segundo a Macroenquisa de 2019, o 12% de mulleres de 16 anos ou máis que teñen ou tiveron parella sufrirían violencia económica, fronte unha porcentaxe do 11,2% na Macroenquisa de 2015.

Por último, en canto ao acoso sexual, segundo os datos recolleitos neste informe, o 40,4% das mulleres de 16 anos ou máis residentes en España sufriu acoso sexual ao longo da súa vida e, desa porcentaxe, o 75% afirma experimentalo máis dunha vez.

Sobre o acoso reiterado ou stalking, que a Macroenquisa define como “comportamentos realizados por unha mesma persoa de forma repetida de forma que causaron medo, ansiedade ou angustia: chamadas telefónicas obscenas, ameazantes, molestas ou silenciosas, que á muller a seguiran ou espiaran, que lle danaran intencionadamente cousas súas ou lle fixeran propostas inapropiadas na internet ou en redes sociais”, un 15,2% de mulleres experimentárono, e case o 60% delas sufriuno cunha frecuencia semanal ou diaria.

Denuncias

Con respecto ao ano 2018, o número de denuncias en Galicia no 2019 incrementouse nun 0,2%, e ata setembro de 2020 presentáronse 2.886 denuncias por violencia de xénero.

Entre os motivos para non denunciar, a Macroenquisa pon de manifesto que moitas mulleres que sofren violencia de xénero non o denuncian por non considerar que os feitos fosen o suficientemente graves ou non darlle importancia e crer que podían resolvelo soas, por medo ao agresor e ás represalias, por vergoña, por sentirse culpables, por descoñecemento, polos fillos e fillas, por temor a que non lles cresen, ou por carecer de medios económicos propios, entre as principais causas.

Ademais, os estudos e enquisas revelan que, as mulleres que sofren violencia de xénero tardan moito tempo en pedir axuda e, a miúdo, fano en situacións límite. O estudo publicado pola Delegación do Goberno para a Violencia de Xénero, realizado pola Fundación Igual a Igual, sobre esta materia, conclúe que as vítimas tardan unha media de 8 anos e 8 meses en contar a súa situación ao persoal dos servizos que existen en cada comunidade autónoma para dar apoio e asesoramento, ou ben interpoñendo unha denuncia. Entre as causas que impiden ou atrasan a posta en coñecemento ou denuncia, destacan o medo ao agresor, así como crer que podían resolver o problema soas, o medo ao procedemento xudicial e a falta de recursos económicos propios.

Segundo datos do Consello Xeral do Poder Xudicial, en 2019 solicitáronse 40.720 ordes de protección e medidas de protección e seguridade nos Xulgados de Violencia da Muller, das que foron adoptadas 28.682 (un 70,4%) e 11.678 (28,7%) foron denegadas e 361 (0,9%) foron inadmitidas. En Galicia o número de solicitudes denegadas supuxo o 33,3% das incoadas.

En Galicia no 2019 as sentenzas condenatorias alcanzaron o 83%, pero esta porcentaxe refírese ás 798 sentenzas ditadas (662 condenatorias e 136 absolutorias), e non ás denuncias presentadas (6.551), respecto ás que só o 10% das mesmas acabaron en condena.

O pasado 26 de outubro, o Observatorio contra a Violencia Doméstica e de Xénero fixo público un estudo sobre as sentenzas ditadas en 2018 polo Tribunal do Xurado e as Audiencias Provinciais en casos de asasinato e homicidio no ámbito da parella ou ex parella.

O informe recolle que só no 15,4% dos casos de feminicidio de parellas ou exparellas, das sentenzas analizadas de referencia, consta denuncia previa, un dato máis da especialidade dun delito no que, con frecuencia, a vítima, a diferenza do que ocorre cando se trata doutros tipos penais e a pesar de estar sometida a ataques continuos, non denuncia ao seu agresor.

É necesario denunciar, alentar e apoiar a que as mulleres vítimas de violencia de xénero denuncien os feitos, pero tamén resulta imprescindible que se aumenten as garantías de protección a todas as vítimas e de sanción dos agresores, e especialmente cando as mulleres dan o paso de denunciar.

Os datos no seu conxunto evidencian que o sistema e as políticas contra a violencia de xénero, e en definitiva o Estado de Dereito, presentan déficits. Estes déficits resultan especialmente graves nos casos de mulleres asasinadas, e máis aínda cando as mulleres asasinadas, confiando na Xustiza, denunciaran, poñéndose de manifesto que a protección das vítimas é insuficiente.

O emprego é esencial para combater a violencia de xénero. É necesario mellorar a inserción laboral e o emprego de calidade para as vítimas

Aínda que é certo que a violencia de xénero dáse en todos os estratos económicos e socioculturais, e que as estatísticas oficiais non recollen datos sobre a relación existente entre o desemprego e a violencia de xénero, é evidente que existe unha estreita conexión entre ambos os indicadores.

No marco do Proxecto WeGo! da Unión Europea (2016-2018) (Women Economic- independence & Growth Opportunity), que se levou a cabo en diversos centros de varios países europeos, entre os que se atopa España, analizáronse os datos relacionados coa situación económica das mulleres que sobreviviron á violencia de xénero, a partir das experiencias nos devanditos centros.

A conclusión á que se chegou é que as mulleres cun nivel baixo de independencia económica son máis proclives a sufrir violencia económica (o 56.5% ante o 44.2%), violencia sexual (20.6% ante 11.6%) e abusos psicolóxicos (97.6% fronte a 93.7%). Ademais, detectouse que estas mulleres sofren abusos por períodos de tempo superiores aos cinco anos.

Na maior parte dos casos, o maltratador é a súa parella (41,7%) ou exparella (48,7%). O 23,7% foron maltratadas entre 5 e 10 anos e o 26,5% durante máis de 10 anos. Se o maltratador é o marido/parella, o período de malos tratos durou máis: neste caso, o 27% das mulleres sufrírono entre 5 e 10 anos mentres que o 32,7% durante máis de 10 anos.

 

O informe destaca como a independencia económica é un elemento crucial: o 82,5% das mulleres que sufriron violencia son pouco independentes economicamente fronte ao 17,5% que teñen un gran nivel de independencia económica. O 40,9% teñen traballo mentres que o 59,1% están desempregadas. Só o 13,3% das mulleres viven nunha casa que é da súa propiedade, o 14,8% comparten a propiedade coa súa parella e o 73,7% teñen fillos e fillas ao seu cargo.

O informe sinala tamén que o 71% das vítimas destaca o desemprego e as situacións de precariedade como os principais freos para denunciar.

Disto conclúese que é necesario que as políticas públicas adopten medidas áxiles, efectivas e suficientes para lograr a inserción laboral das mulleres que son vítimas da violencia de xénero.

Os datos están aí. En Galicia, o total de contratos bonificados por violencia de xénero no período comprendido entre o 1 de xaneiro de 2003 e setembro de 2020 foi de 571, e supuxeron tan só o 0,008% do total da contratación feminina rexistrada polos Servizos Públicos de emprego. Polo que respecta aos contratos de substitución, o exiguo número destes pon de manifesto que se trata dunha medida que tampouco está a funcionar adecuadamente.

O acoso sexual no traballo e o acoso por razón de sexo, constitúen outra das manifestacións da violencia de xénero que sofren as mulleres, neste caso, no ámbito laboral.

O Estudo de Violencia de xénero contra as mulleres 2014, da Axencia de Dereitos Fundamentais da UE, recolle que o 90% das vítimas de acoso sexual son mulleres e que un terzo do acoso sexual contra as mulleres prodúcese no traballo.

Conclusións

• UGT alerta sobre o incremento do risco de exposición á violencia de xénero debido á crise derivada da COVID-19 e as súas consecuencias económicas e socio-laborais.

• Os datos sobre as distintas violencias de xénero (física, psicolóxica, sexual, e económica), indican que o problema, lonxe de diminuír, agrávase.

• As formas de canalizar a violencia de xénero increméntanse co uso das novas tecnoloxías.

• 1 de cada 2 mulleres de 16 ou máis anos (o 57,3%) residentes en España, sufriron violencia ao longo das súas vidas.

• En violencia de xénero no ámbito da parella ou exparella, só denuncian o 21,7% das vítimas, a pesar de que se confirma a tendencia do lento incremento no número de denuncias cada ano.

• Os feminicidios en España non deixan de crecer.

• O 15,4% das vítimas de asasinatos e homicidios no ámbito da parella ou exparella denunciara antes ao seu agresor.

• A dependencia económica da vítima en relación co agresor dificulta a saída das situacións de violencia. As mulleres cun nivel baixo de independencia económica son máis proclives a sufrir violencia económica, sexual e psicolóxica na contorna da parella ou exparella.

• O 71% das vítimas destaca o desemprego e as situacións de precariedade como os principais freos para denunciar.

• En España as políticas activas de emprego relativas ao fomento da contratación de mulleres vítimas de violencia de xénero mediante bonificacións á contratación, non están a arroxar os resultados que serían desexables.

• En canto ao acoso sexual e o acoso por razón de sexo, que se produce en todos os ámbitos, incluído o laboral, o 90% das vítimas son mulleres e en Europa un terzo do acoso sexual contra as mulleres prodúcese no traballo.

Reivindicacións

• O incremento da efectividade e os recursos na aplicación do Pacto de Estado en materia de violencia de xénero. É necesario que se destinen os recursos e servizos necesarios para unha prevención e atención integral efectiva, que poida garantir ás mulleres unha vida en liberdade e o pleno exercicio dos seus dereitos, especialmente ante as especiais necesidades derivadas da pandemia.

• A aplicación efectiva do Convenio do Consello de Europa sobre prevención e loita contra a violencia contra a muller e a violencia doméstica de 2011 (Convenio de Istambul) para a súa correcta implementación.

• A ratificación do Convenio 190 da OIT sobre violencia e acoso no mundo do traballo, e do Convenio 189 da OIT, sobre as traballadoras e os traballadores domésticos.

• A revisión e desenvolvemento das medidas e políticas públicas sobre o fomento do emprego das mulleres vítimas de violencia de xénero, e especialmente, no que se refire ao Programa de Inserción Socio-laboral para Vítimas de Violencia de Xénero, así como a adopción de novas medidas para mellorar os déficits nesta materia e os dereitos laborais e económicos das vítimas de calquera forma de violencia de xénero en calquera das súas manifestacións. É imprescindible adoptar medidas máis eficaces que garantan a inserción laboral das vítimas de violencia de xénero de forma efectiva e con empregos de calidade.

• Redobrar os esforzos desde o ámbito legal e das políticas públicas para eliminar a discriminación e a desigualdade de xénero en todos os ámbitos, incluído o laboral, imprescindible para erradicar a violencia machista contra as mulleres.

• O endurecemento das sancións deste tipo de violencia, o resarcimento adecuado do dano ás vítimas e a eliminación das trabas que dificultan a denuncia e a proba na vía xurisdicional.

• Que se poñan en marcha os mecanismos de financiamento apropiados e adecuados para os programas e as accións de loita contra o acoso sexual e o acoso sexista ás mulleres no traballo -incluído o realizado a través do uso das novas tecnoloxías-, e que se arbitren as medidas necesarias para que se garanta a recompilación sistemática de datos sobre acoso sexual e acoso sexista no traballo e que se dignifiquen as condicións de traballo das persoas que atenden, informan e protexen ás vítimas de violencia de xénero para facer posible o binomio calidade de emprego, calidade do servizo.

UGT reitera o seu compromiso con

• A acción sindical, a formación e a sensibilización contra a discriminación e a desigualdade de xénero e, de forma específica, contra calquera forma de violencia de xénero no ámbito laboral, así como a atención xurídica ás vítimas de acoso sexual no traballo e acoso por razón de sexo.

• A negociación colectiva para a adopción de Protocolos de acoso sexual e acoso por razón de sexo no traballo, así como de plans de igualdade nas empresas para a eliminación da discriminación e a desigualdade de xénero no ámbito laboral e mellorar a igualdade nos dereitos laborais entre traballadores e traballadoras.

• A nosa participación institucional na loita contra a violencia de xénero e a consecución efectiva da igualdade de xénero no ámbito laboral.

 

MANIFFESTO DÍA INTERNACIONAL DA ELIMININACIÓN DA VIOLENCIA CONTRA A MULLER