A ampliación de permisos por coidado de menor é positiva pero insuficiente

UGT celebra a ampliación dos permisos por nacemento e coidado de menores, pero insiste na necesidade de ampliar dereitos laborais remunerados e reforzar a totalidade do sistema público de coidados

O Consello de Ministros aprobou un Real Decreto Lei que modifica e amplía varios permisos relacionados co coidado de menores e en concreto supón:

• Tres semanas máis de nacemento e coidados ata os 12 meses do menor: pásase das 16 semanas actuais a 19 semanas para cada persoa proxenitora, con entrada en vigor inmediata. Delas, as últimas dúas semanas poderán gozarse ata que o fillo/para cumpra os 8 anos.

Esta ampliación reforza o vínculo familiar e consolida dereitos máis aló do mínimo europeo, de 14 semanas ininterrompidas de permiso por maternidade (permiso de nacemento para a nai) establecido no artigo 8 da Directiva 92/85/CEE do Consello, do 19 de outubro de 1992, relativa á aplicación de medidas para promover a mellora da seguridade e da saúde no traballo da traballadora embarazada, que dese a luz ou en período de lactación e 10 días laborables para o outro proxenitor (contemplado na Directiva de 2019 no artigo 4, denominado permiso por paternidade).

• 32 semanas de permiso de nacemento e coidado para familias monoparentais, das cales 4 poden gozarse ata que o fillo ou filla cumpra 8 anos.

Unha medida cun alto valor social ao recoñecer a situación específica das familias monoparentais, aliñándose co artigo 5.8 da Directiva, que recomenda adaptar as condicións do permiso ás circunstancias particulares dos proxenitores, incluídas as monoparentais. Esta decisión, que dá resposta a unha reivindicación histórica, é tamén acorde coa última doutrina do noso Tribunal Constitucional.

• Para o goce das últimas dúas semanas do permiso por nacemento (catro no caso de monoparentais), a Disposición Transitoria Única relativa a “aplicación a feitos causantes anteriores á entrada en vigor” deste Real Decreto Lei establece que será de aplicación aos feitos causantes producidos a partir do 2 de agosto de 2024, podendo solicitarse a partir do 1 de xaneiro de 2026. Un límite que supón unha mala noticia para aquelas persoas traballadoras con fillas e fillos menores de 8 anos nados con anterioridade ao 2 de agosto de 2024.

Desde a Unión Xeral de Traballadoras e Traballadores celebramos esta ampliación dos permisos, así como o carácter retribuído dos mesmos, elemento fundamental para facilitar o seu exercicio e alcanzar unha sociedade corresponsable; esperando a súa futura validación no Congreso. Con todo, este avance dá unha resposta parcial ás nosas reivindicacións sindicais.

A Directiva (UE) 2019/1158, relativa á conciliación da vida familiar e a vida profesional dos proxenitores e coidadores, que debeu incorporarse ao ordenamento xurídico español antes de agosto de 2022 —e cuxa parte sobre permisos retribuídos tiña como data límite agosto de 2024—, establecía mínimos obrigatorios en materia de permisos parentais, coidados e fórmulas de traballo flexible para facilitar a corresponsabilidade e a igualdade entre mulleres e homes no emprego. UGT viñemos reclamando de forma insistente esta trasposición e a retribución do permiso parental.

Desde UGT denunciamos ademais que o permiso parental regulado no art.48 bis do Estatuto dos Traballadores e o artigo 49.g do Estatuto Básico do Empregado Público continúa sen estar retribuído. Destacamos a utilidade deste dereito para as persoas traballadoras e para as familias, xa que ao fin este permiso non se circunscribe ao primeiro ano de vida da ou o menor. Con todo, posto que o permiso parental debe ser retribuído na súa totalidade desde agosto de 2024, esiximos a retribución das 8 semanas de permiso parental para que este dereito sexa efectivo e non se limite só ás persoas traballadoras que economicamente poidan asumilo.

Reforzar o sistema público de coidados

Consideramos que as modificacións continúan sendo insuficientes, aínda que celebramos a aprobación da Real Decreto Lei. De novo, insistimos na necesidade de ampliar dereitos laborais remunerados e reforzar o sistema público de coidados para atender a persoas maiores, dependentes, con discapacidade… e non limitar a abordaxe dos coidados aos e as menores. E, por suposto, evidenciamos que aínda existen moitos supostos que non están previstos na lexislación laboral, así como as dificultades e obstáculos presentados polas empresas para o exercicio dos xa existentes.

Insistimos así mesmo na nosa demanda á Seguridade Social para que nas súas estatísticas semestrais sobre permisos por nacemento e coidado de menor de 12 meses e excedencias por coidados inclúanse os datos sobre o exercicio do permiso parental, para poder avaliar o seu impacto de xénero, xa que as estatísticas constatan que os permisos non retribuídos seguen sendo exercidos maioritariamente por mulleres (nove de cada dez).

Conciliar non é un luxo, senón un dereito e coidar tamén é traballar.